Best Film Award-winnaar Mehrdad Oskouei over A Fox Under a Pink Moon
‘Een empowering samenwerking tussen een gevestigde filmmaker en een jonge kunstenaar’: zo omschrijft de jury de film die de IDFA Award for Best Film won in IDFA’s International Competition 2025. In A Fox Under a Pink Moon volgen we de 16-jarige eigenzinnige kunstenaar Soraya, een Afghaans meisje dat jarenlang van Iran naar Europa probeert te vluchten en dat met haar mobiel filmt. Ondertussen stopt ze al haar angsten, zorgen en trauma’s door huiselijk geweld in fantastische kunstwerken. Een gesprek met regisseur Mehrdad Oskouei en zijn co-regisseur/hoofdpersoon Soraya in ITA tijdens IDFA.
Soraya noemt Mehrdad ‘uncle’, oom, in de film, maar jullie zijn geen bloedverwanten. Hoe kwam jullie samenwerking tot stand?
Soraya: ‘Ik volgde een beeldhouwworkshop bij een bekende beeldhouwer. Die overigens mijn werk verkocht met zijn naam erop. Mehrdad was bezig met een film over hem, hij was in de researchfase van zijn project. We ontmoetten elkaar in het atelier.’
Mehrdad: ‘Er viel me een meisje op dat teruggetrokken was en prachtig werk maakte.’
Soraya: ‘Ik gebruikte in die les allerlei restmateriaal om op te schilderen. Mehrdad nam een keer een stapel A4’tjes en kleurpotloden voor me mee. En vroeg me iets te tekenen dat uit mijn hart kwam. Dat werk heeft hij toen van mij gekocht. Ik was overweldigd. In mijn ogen was het iets dat elk kind van twee had kunnen tekenen.’
Mehrdad: ‘Soraya wees de werken aan in het atelier die van haar waren. Ik kon het niet geloven. Dus ik vroeg het de beeldhouwer en die gaf toe dat ze inderdaad van Soraya waren. Vrij snel heb ik mijn idee laten varen een film over die beeldhouwer te maken.’
Mehrdad ontdekte dat Soraya Iran probeerde te ontvluchten, illegaal, en liet haar zichzelf filmen. Soraya volgde daarvoor meerdere cursussen filmmaken, en dat is terug te zien in A Fox Under a Pink Moon. Mehrdad: ‘Ik en mijn Director of Photography zagen af en toe shots van Soraya voorbijkomen waarvan we dachten, dit hadden wij nooit zo kunnen bedenken. Ze is echt een talent.’
Markeert deze manier van werken een omslag in je werkwijze als documentairefilmmaker?
Mehrad: ‘Mijn eerdere werk was vaak vrij traditioneel in de zin van: er is een crew en die richt de camera op een onderwerp. Voor deze film gaf ik de camera helemaal uit handen. En dat doe ik ook deels voor een nieuwe film waar ik op dit moment aan werk, Still Staring at the Sun, over een blinde jongen die droomt van de Mount Everest beklimmen.’
Toch experimenteerde Mehrdad al voor A Fox Under a Pink Moon met de camera aan zijn hoofdpersonen geven. In Sunless Shadows (IDFA Award for Best Directing 2019), waarvoor hij jonge vrouwelijke gedetineerden in een jeugdgevangenis in Iran filmde, liet hij zijn hoofdpersonen soms alleen met zijn camera. Zij gebruikten die vervolgens om zich tot hun slachtoffers of medeplegers te richten. Wat wel nieuw is in A Fox under a Pink Moon zijn de animaties van onder andere een vos die Soraya op momenten vergezelt.
Soraya: ‘Waarom een vos? Ik houd van vossen omdat ze zachtaardig, zorgzaam en mooi zijn en zichzelf prima kunnen redden. Ze hebben niemand nodig. En zijn heel intelligent. Er waren momenten dat ik graag een vos wilde zijn.’
Mehrdad, wat heb je door het maken van deze film over jezelf geleerd?
Mehrdad, emotioneel: ‘Dat ik eigenlijk niks weet. Het is een misverstand dat ervaren filmmakers precies weten wat ze doen. Door Soraya’s levens- en lijdensweg te vertalen via het magische medium dat documentairefilm is, ontdekte ik dat de hartslag van de filmmaker gelijkloopt aan die van zijn of haar hoofdpersoon.’
Soraya, waar werk jij op dit moment aan?
Soraya, vraagt aan Mehrdad: ‘Mag ik het zeggen? We werken samen aan een nieuwe film. Het openingsshot hebben we al opgenomen, tijdens IDFA, op de première van A Fox Under a Pink Moon.’
Mehrdads dochter Alma, die het hele gesprek bijwoont als vertaler en ook meewerkte aan de film, pakt haar telefoon erbij: een video in selfiemodus van Soraya die het podium van Tuschinski bestijgt met achter haar een luid applaudisserend publiek. Een succesverhaal? Meer details kunnen de filmmakers er nog niet over geven.
A Fox Under a Pink Moon is op IDFA nog te zien op zaterdag 22 november of tijdens Best of IDFA Light en Best of IDFA: Award Winners.