IDFA 2025 verwelkomt Susana de Sousa Dias als eregast

IDFA zet dit jaar filmmaker, curator en academicus Susana de Sousa Dias in de schijnwerpers met een omvangrijk retrospectief en een persoonlijke Top 10-selectie. De Sousa Dias staat bekend om haar radicale, poëtische benadering van archiefmateriaal: films die dictatuur, koloniale erfenissen en de kwetsbare lagen van collectief geheugen blootleggen.

Al met Still Life (2005) gaf ze een hypnotiserende reflectie op het Portugese Estado Novo, Europa’s langstlopende dictatuur. Haar internationale doorbraak kwam met 48 (2009), waarin politiefoto’s van gevangenen worden geconfronteerd met hun getuigenissen decennia later. Dit jaar gaat haar nieuwste werk in wereldpremière: Fordlândia Panacea (2025), een filmische reis naar de rubberstad die Henry Ford in 1928 in het Amazonewoud liet bouwen, en een ontginning van de neokoloniale geschiedenis die daar nog altijd voelbaar is.

Het retrospectief nodigt uit om de volle breedte van De Sousa Dias’ oeuvre te ontdekken: films die verborgen geschiedenissen blootleggen en machtsbeelden herframen. Haar Top 10-selectie sluit hier naadloos bij aan. Met titels als Sarah Maldorors Monangambééé en Harun Farocki’s Images of the World and the Inscription of War brengt ze filmmakers samen die de politieke verhalen van hun tijd openbreken en het collectieve geheugen bevragen. Een uitgebreid gesprek met De Sousa Dias zelf vormt een van de centrale Talks van deze festivaleditie.

IDFA’s meerjarige focusprogramma Dead Angle keert terug en richt dit jaar de blik op instituties: de structuren die ons leven ordenen, maar soms ook vastzetten. Documentairemakers onderzoeken hun geschiedenis, brengen tegenstrijdigheden aan het licht en laten zien hoe deze instituties ons dagelijks leven vormgeven – en hoe ze in de toekomst zouden kunnen veranderen.

De eerste vijftien titels zijn al bekend. Van Frederick Wisemans monumentale State Legislature (2006), een minutieus portret van het wetgevingsproces in Idaho, tot How to Build a Library (2025) van Maia Lekow en Christopher King, over de transformatie van een koloniale bibliotheek in Nairobi tot een centrum voor Afrikaanse literatuur. Ook Checks and Balances (2015) van Malek Bensmaïl, waarin Algerijnse journalisten blijven vechten voor persvrijheid, staat op het programma. De volledige selectie wordt op 15 oktober onthuld.

De 19e editie van IDFA DocLab nodigt bezoekers uit voor een meeslepend en interactief programma in De Brakke Grond, het ARTIS-Planetarium en @droog. Dit jaar staat het thema Off the Internet centraal: een verkenning van de paradox van onze tijd. We zijn voortdurend verbonden via technologie, maar lopen juist daardoor het risico het contact te verliezen. Het programma onderzoekt de groeiende wens om offline te gaan, de onmogelijkheid om ooit echt los te koppelen, en het voorrecht dat daarvoor nodig is. Met Off the Internet zoekt DocLab via interactieve en immersieve kunst naar nieuwe vormen van aanwezigheid en verbinding.

De eerste titels beloven een mix van fysieke, collectieve en immersieve ervaringen. Zo zijn er de wereldpremières van Nothing to See Here van Celine Daemen en Handle with Care van Ontroerend Goed (in samenwerking met De Brakke Grond). De volledige DocLab-selectie wordt in oktober bekendgemaakt.